OSTEOPOROZA I LEKI

Pytanie pacjenta:

Pamiętam, że w starszym wieku mama dwa razy złamała obojczyk. Teraz ja mam 65 lat i lekarz rozpoznał u mnie osteoporozę. Czy to oznacza, że choroba występuje dziedzicznie? Obecnie biorę preparaty wapnia i witaminę D₃. Czy długotrwałe zażywanie tych leków (przyjmuję je ponad dwa lata) nie jest szkodliwe dla zdrowia? Lekarz powiedział, że prawdopodobnie będę musiała zażywać je do końca życia.

Odpowiedź lekarza:

Osteoporoza jest chorobą charakteryzujacą się postępującym ubytkiem masy kostnej z jednoczesnym zaburzeniem jej struktury. Prowadzi to do złamań kości. Może występować u wszystkich osób: młodych, starszych, dzieci, kobiet i mężczyzn. Najczęściej jednak występuje u kobiet, zazwyczaj szczupłych, w okresie menopauzalnym, a więc po 50 roku życia. Choroba często przebiega skrycie, bezobjawowo, a ujawnia się gdy zmiany w kościach są już bardzo zaawansowane i dochodzi do złamań. Do czynników sprzyjających rozwojowi osteoporozy zaliczane są:

• Długotrwałe niedobory estrogenów ( zaburzenia hormonalne, menopauza)
• Czynniki genetyczne ( występowanie w rodzinie, rasa kaukaska, kobiety szczupłe-niska masa kostna)
• Mała aktywność ruchowa, siedzący tryb życia
• Dieta uboga w wapń i witaminę D
• Nadużywanie alkoholu
• Palenie papierosów
• Picie dużej ilości kawy
• Długotrwała sterydoterapia (np. w leczeniu astmy)

Rozpoznanie osteoporozy nie jest trudne tak jak jeszcze kilkanaście lat temu. Do tego służy badanie gęstości kości czyli densytometria. Powinny ją wykonywać wszystkie osoby z grupy ryzyka, co jest ustalane indywidualnie dla każdej pacjentki i powtarzane w zależności od wskazań.
Najważniejsza jednak jest profilaktyka, a więc:

• Aktywny tryb życia- uprawianie sportu np. pływanie, aerobic
• Odpowiednia dieta- spożywanie pokarmów bogatych w wapń (mleko i jego przetwory) i witaminę D (tran, żółtko jaj),
• Ograniczenie stosowania używek: kawy, alkoholu, palenia papierosów

Wracając do Pani pytania- leczenie osteooporozy prowadzi się długo, często do końca życia. Długotrwałe przyjmowanie preparatów wapna i witaminy D3 nie są szkodliwe dla zdrowia, pod warunkiem stałego nadzoru lekarza. Nadzór ten jest potrzebny w celu uniknięcia możliwości przedawkowania zarówno wapnia jak i witaminy D3.

Objawy przedawkowania witaminy D3 są związane ze skutkami podwyższonego poziomu wapnia w surowicy krwi, czyli hiperkalcemii. Początkowo występują głównie objawy mało swoiste. Stwierdza się brak apetytu, wymioty, zaparcia, słabe przyrosty masy ciała, zaburzenia neurologiczne (obniżone napięcie mięśniowe, wygórowane odruchy głębokie, nadpobudliwość, rzadko śpiączkę czy drgawki), wielomocz, wzmożone pragnienie, powiększenie wątroby i śledziony. Może ujawnić się nadciśnienie tętnicze. W bardziej zaawansowanych przypadkach może wystąpić kamica układu moczowego aż do wapnicy nerek (związana z wydalaniem dużych ilości wapnia z moczem) oraz zwapnienia w tkankach miękkich. Ponadto stwierdza się zmiany w układzie kostnym pod postacią uogólnionej demineralizacji kośćca.

Dr n.med. Ewa Czernicka-Cierpisz
Specjalista chorób wewnętrznych